Tag: badanie statystyczne

Współcześnie branża medyczna czy farmaceutyczna na wielu polach swojej działalności musi opierać się na badaniach statystycznych. Tendencją jest również fakt, iż z roku na rok poszerzają się obszary w których króluje właśnie statystyka medyczna. To właśnie statystyka daje nam możliwość na odkrycie nieoczywistych zależności, znalezienie odpowiedzi na ważne pytania oraz pozwala poznawać nowe fakty. Jej wielozadaniowość oraz szybki rozwój pozwoliły naukowcom uznać ją za specyficzną i oddzielną dziedzinę nauki.

Analiza danych w medycynie

Nie tylko naukowcy lub lekarze prowadzący badania ale również osoby zainteresowane ich wynikami, chętnie je wykorzystują. Dlatego też coraz częściej w różnego rodzaju publikacjach naukowych można spotkać się zarówno z klasycznymi wynikami badań statystycznych, jak i tymi bardziej zaawansowanymi (data mining). Dzieje się tak, ponieważ techniki statystyczne dostarczają wiele korzyści w badaniach rynku medycznego, ale również w optymalizacji funkcjonowania jednostek służby zdrowia. Są również w stanie pozytywnie wpłynąć na jakość oferowanej opieki nad osobami chorymi, w tym wydajność posiadanych zasobów.

Biostatystyka

Jest typową nauką pogranicza, ponieważ swój rodowód wywodzi zarówno ze statystyki oraz biologii. Najbardziej powszechnym zastosowaniem biostatystyki, to badania rynku medycznego, np. promowanie nowych leków, badania w branży farmaceutycznej, np. potrzeby i opinie pacjentów, badania na potrzeby analiz klinicznych czy biorównoważności. Tak więc, biostatystykę angażuje się w wszelkie badania, analizy czy obserwacje z zakresu medycyny, aby móc w sposób statystyczny, częściowo i opisowy, ukazać badane zjawisko.

CRF

Formularz CRF to dokument wykorzystywany w obserwacji klinicznej. Zapisuje się w nim wszelkie informacje wymagane w protokole badań klinicznych. Badań, które mają na celu wykazanie zarówno skuteczności jak i bezpieczeństwa stosowanych środków farmakologicznych. Dzięki temu maja one szanse zostać zarejestrowane jako produkt leczniczy, a w związku z tym dopuszczone do obrotu na rynku farmaceutycznym. Ponieważ badania są długotrwałe to wymagają stosowania rozległej dokumentacji. Usprawnieniem jest tutaj zastosowanie ich elektronicznej wersji zwanej ECRF.

Badanie satysfakcji pacjentów

Zmierzenie i poznanie satysfakcji pacjentów, poprzez wykorzystanie metod statystyki medycznej, z oferowanych im świadczeń zdrowotnych jest bardzo ważnym elementem zarządzania jakością w ośrodkach leczniczych. Jest on w głównej mierze uznawany za wskaźnik jakości usług realizowanych przez tę jednostkę. Wprowadzenie norm kontroli jakością w placówce medycznej, w tym badań satysfakcji pacjentów z usług, wpływa na poprawę jej konkurencyjności na rynku usług medycznych.

Aby uogólnić na całą populację wyniki badania statystycznego przeprowadzonego na próbie losowej, takiego jak np. badania świadomości marki, należy postawić hipotezę, a następnie ją zweryfikować. Służą do tego testy statystyczne, które dzielimy na parametryczne i nieparametryczne.

Ogólnie o testach

Testów parametrycznych używa się do oceny wartości parametrów dla danego rozkładu populacji, z którego losowana jest próba. Parametrami tymi mogą być średnia, wariancja czy odchylenie standardowe.

Testy nieparametryczne nie wymagają założeń dotyczących rozkładu zmiennej losowej populacji. Najczęściej wykorzystywaną w nich metodą jest uporządkowanie danych i zastąpienie ich rangami.

Zazwyczaj testy parametryczne mają swoje odpowiedniki wśród testów nieparametrycznych. Niektóre z nich prezentuje poniższa tabela.

Często stosowane są także inne testy nieparametryczne, takie jak test Chi kwadrat oraz test Shapiro-Wilka.

Charakterystyka testów parametrycznych

Parametryczne testy pozwalają na dokładniejsze analizy i ich wyniki są łatwiejsze do interpretowania. Wymagają jednak spełnienia większej ilości założeń. Najczęściej wymaga się między innymi, by próba pochodziła z populacji o rozkładzie normalnym. Symulacje pokazały jednak, że niespełnienie tego warunku nie musi dyskwalifikować testu. Co więcej w przypadku wielu badań statystycznych założenie to jest spełnione. Testy parametryczne są także mniej odporne na obserwacje odstające.

Charakterystyka testów nieparametrycznych

Dla testów nieparametrycznych nie jest wymagane spełnienie założenia o rozkładzie normalnym. Gdy liczność próby jest niewielka lub grupy nie są równoliczne, to testy nieparametryczne lepiej się sprawdzają. Nie są też tak wrażliwe na obserwacje odstające. Warto z nich korzystać, gdy mediana jest wielkością lepiej reprezentującą środek danych niż średnia. Wśród testów nieparametrycznych znajdziemy takie, które pozwalają analizować cechy niemierzalne. Wygoda ich użycia okupiona jest mniejszą efektywnością.

Podsumowanie

Prowadzenie badań statystycznych w medycynie czy naukach społecznych bardzo często sprowadza się do wykonania testu istotności – parametrycznego lub nieparametrycznego. Od prawidłowego wyboru zależeć może poprawność i dokładność wnioskowania. Niestety, decyzja nie zawsze jest łatwa do podjęcia.

Sama analiza statystyczna odnosi się do zbierania i przetwarzania dużych ilości danych, co ma za zadanie wskazać występujące zależności i korelacje.

Statystyka z widokiem na przyszłość

Przeprowadzenie właściwych obliczeń w głównej mierze pozwoli na wyznaczenie panujących trendów, a co za tym idzie na dopasowanie swoich działań do konkretnych potrzeb i oczekiwań rynku. Ogólnie rzecz ujmując można powiedzieć, że analiza pozwoli na:

• zwiększenie trafności decyzji;
• ulepszenie dotychczas podejmowanych działań;
• wskazywanie powiązań między wyznaczonymi elementami;
• wskazanie oraz wyeliminowanie dotychczas popełnianych błędów;
• zwiększenie świadomości mocnych stron.

Analiza, która pozwoli działać skutecznie

Tym samym można powiedzieć, że przeprowadzane analizy statystyczne mogą mieć zastosowanie w rozmaitych dziedzinach ludzkiego działania. Są one obecne zarówno w badaniach:

• przeprowadzanych w sektorze medycyny;
• satysfakcji i lojalności klientów;
• marketingowych i rynku;
• opinii pracowników.

Samo zebranie danych nie pozwoli na podejmowanie słusznych decyzji. Dopiero dzięki analizie tych danych możliwym jest tworzenie kreatywnych rozwiązań uskuteczniających dotychczas podejmowane działania. Jednocześnie badania takie mogą otworzyć szansę na wprowadzenie nowych rozwiązań czy produktów, które przyczyniają się do umocnienia pozycji danej firmy.

Statystyka ma służyć ludzkości

Natomiast jeśli o statystyce będzie mówić się w wymiarze sektora medycznego to warto zwrócić uwagę na to, że przeprowadzenie poprawnej analizy statystycznej może zadecydować o czyimś zdrowiu lub nawet zdrowiu. Dlatego też rozmawiając o biostatystyce należy w głównej mierze podkreślić wymiar etyczny realizowanych procesów badawczych.

Sytuacja, którą da się opanować

Najważniejsze zadania dla statystyki koncentrują się na właściwym zrozumieniu aktualnej sytuacji, a co za tym idzie na wskazaniu rozwiązań, które będą przyczyniać się do wzrostu i osiągania postawionych celów. Właściwie zrealizowana analiza statystyczna otwiera przede wszystkim nowe możliwości oraz dostarcza skutecznych rozwiązań wpływających na jakość podejmowanych działań i osiągane efekty.