Tag: badanie statystyczne

Nowoczesna medycyna a statystyka

 

WspóÅ‚czeÅ›nie branża medyczna czy farmaceutyczna na wielu polach swojej dziaÅ‚alnoÅ›ci musi opierać siÄ™ na badaniach statystycznych. TendencjÄ… jest również fakt, iż z roku na rok poszerzajÄ… siÄ™ obszary w których króluje wÅ‚aÅ›nie statystyka medyczna. To wÅ‚aÅ›nie statystyka daje nam możliwość na odkrycie nieoczywistych zależnoÅ›ci, znalezienie odpowiedzi na ważne pytania oraz pozwala poznawać nowe fakty. Jej wielozadaniowość oraz szybki rozwój pozwoliÅ‚y naukowcom uznać jÄ… za specyficznÄ… i oddzielnÄ… dziedzinÄ™ nauki.

 

Analiza danych w medycynie

Nie tylko naukowcy lub lekarze prowadzÄ…cy badania ale również osoby zainteresowane ich wynikami, chÄ™tnie je wykorzystujÄ…. Dlatego też coraz częściej w różnego rodzaju publikacjach naukowych można spotkać siÄ™ zarówno z klasycznymi wynikami badaÅ„ statystycznych, jak i tymi bardziej zaawansowanymi (data mining). Dzieje siÄ™ tak, ponieważ techniki statystyczne dostarczajÄ… wiele korzyÅ›ci w badaniach rynku medycznego, ale również w optymalizacji funkcjonowania jednostek sÅ‚użby zdrowia. SÄ… również w stanie pozytywnie wpÅ‚ynąć na jakość oferowanej opieki nad osobami chorymi, w tym wydajność posiadanych zasobów.

 

Biostatystyka

 

Jest typowÄ… naukÄ… pogranicza, ponieważ swój rodowód wywodzi zarówno ze statystyki oraz biologii. Najbardziej powszechnym zastosowaniem biostatystyki, to badania rynku medycznego, np. promowanie nowych leków, badania w branży farmaceutycznej, np. potrzeby i opinie pacjentów, badania na potrzeby analiz klinicznych czy biorównoważnoÅ›ci. Tak wiÄ™c, biostatystykÄ™ angażuje siÄ™ w wszelkie badania, analizy czy obserwacje z zakresu medycyny, aby móc w sposób statystyczny, częściowo i opisowy, ukazać badane zjawisko.

 

CRF

 

Formularz CRF to dokument wykorzystywany w obserwacji klinicznej. Zapisuje siÄ™ w nim wszelkie informacje wymagane w protokole badaÅ„ klinicznych. BadaÅ„, które majÄ… na celu wykazanie zarówno skutecznoÅ›ci jak i bezpieczeÅ„stwa stosowanych Å›rodków farmakologicznych. DziÄ™ki temu maja one szanse zostać zarejestrowane jako produkt leczniczy, a w zwiÄ…zku z tym dopuszczone do obrotu na rynku farmaceutycznym. Ponieważ badania sÄ… dÅ‚ugotrwaÅ‚e to wymagajÄ… stosowania rozlegÅ‚ej dokumentacji. Usprawnieniem jest tutaj zastosowanie ich elektronicznej wersji zwanej ECRF.

 

Badanie satysfakcji pacjentów

 

Zmierzenie i poznanie satysfakcji pacjentów, poprzez wykorzystanie metod statystyki medycznej, z oferowanych im Å›wiadczeÅ„ zdrowotnych jest bardzo ważnym elementem zarzÄ…dzania jakoÅ›ciÄ… w oÅ›rodkach leczniczych. Jest on w gÅ‚ównej mierze uznawany za wskaźnik jakoÅ›ci usÅ‚ug realizowanych przez tÄ™ jednostkÄ™. Wprowadzenie norm kontroli jakoÅ›ciÄ… w placówce medycznej, w tym badaÅ„ satysfakcji pacjentów z usÅ‚ug, wpÅ‚ywa na poprawÄ™ jej konkurencyjnoÅ›ci na rynku usÅ‚ug medycznych.

 

Testy parametryczne i nieparametryczne

Aby uogólnić na całą populacjÄ™ wyniki badania statystycznego przeprowadzonego na próbie losowej, takiego jak np. badania Å›wiadomoÅ›ci marki, należy postawić hipotezÄ™, a nastÄ™pnie jÄ… zweryfikować. SÅ‚użą do tego testy statystyczne, które dzielimy na parametryczne i nieparametryczne.

 

Ogólnie o testach

Testów parametrycznych używa siÄ™ do oceny wartoÅ›ci parametrów dla danego rozkÅ‚adu populacji, z którego losowana jest próba. Parametrami tymi mogÄ… być Å›rednia, wariancja czy odchylenie standardowe.

Testy nieparametryczne nie wymagają założeń dotyczących rozkładu zmiennej losowej populacji. Najczęściej wykorzystywaną w nich metodą jest uporządkowanie danych i zastąpienie ich rangami.

Zazwyczaj testy parametryczne majÄ… swoje odpowiedniki wÅ›ród testów nieparametrycznych. Niektóre z nich prezentuje poniższa tabela.

 

test parametryczny

test nieparametryczny

test t-Studenta dla prób zależnych

test Wilcoxona

test t-Studenta dla prób niezależnych

test Manna-Whitney’a

jednoczynnikowa analiza wariancji

test Kruskala-Wallisa

 

Często stosowane są także inne testy nieparametryczne, takie jak test Chi kwadrat oraz test Shapiro-Wilka.

 

Charakterystyka testów parametrycznych

Parametryczne testy pozwalajÄ… na dokÅ‚adniejsze analizy i ich wyniki sÄ… Å‚atwiejsze do interpretowania. WymagajÄ… jednak speÅ‚nienia wiÄ™kszej iloÅ›ci zaÅ‚ożeÅ„. Najczęściej wymaga siÄ™ miÄ™dzy innymi, by próba pochodziÅ‚a z populacji o rozkÅ‚adzie normalnym. Symulacje pokazaÅ‚y jednak, że niespeÅ‚nienie tego warunku nie musi dyskwalifikować testu. Co wiÄ™cej w przypadku wielu badaÅ„ statystycznych zaÅ‚ożenie to jest speÅ‚nione. Testy parametryczne sÄ… także mniej odporne na obserwacje odstajÄ…ce.

 

Charakterystyka testów nieparametrycznych

Dla testów nieparametrycznych nie jest wymagane speÅ‚nienie zaÅ‚ożenia o rozkÅ‚adzie normalnym. Gdy liczność próby jest niewielka lub grupy nie sÄ… równoliczne, to testy nieparametryczne lepiej siÄ™ sprawdzajÄ…. Nie sÄ… też tak wrażliwe na obserwacje odstajÄ…ce. Warto z nich korzystać, gdy mediana jest wielkoÅ›ciÄ… lepiej reprezentujÄ…cÄ… Å›rodek danych niż Å›rednia. WÅ›ród testów nieparametrycznych znajdziemy takie, które pozwalajÄ… analizować cechy niemierzalne. Wygoda ich użycia okupiona jest mniejszÄ… efektywnoÅ›ciÄ….

 

Podsumowanie

Prowadzenie badaÅ„ statystycznych w medycynie czy naukach spoÅ‚ecznych bardzo czÄ™sto sprowadza siÄ™ do wykonania testu istotnoÅ›ci – parametrycznego lub nieparametrycznego. Od prawidÅ‚owego wyboru zależeć może poprawność i dokÅ‚adność wnioskowania. Niestety, decyzja nie zawsze jest Å‚atwa do podjÄ™cia.

Statystyka jako wsparcie dla skutecznego działania

Sama analiza statystyczna odnosi się do zbierania i przetwarzania dużych ilości danych, co ma za zadanie wskazać występujące zależności i korelacje.

 

Statystyka z widokiem na przyszłość

Przeprowadzenie wÅ‚aÅ›ciwych obliczeÅ„ w gÅ‚ównej mierze pozwoli na wyznaczenie panujÄ…cych trendów, a co za tym idzie na dopasowanie swoich dziaÅ‚aÅ„ do konkretnych potrzeb i oczekiwaÅ„ rynku. Ogólnie rzecz ujmujÄ…c można powiedzieć, że analiza pozwoli na:

  • zwiÄ™kszenie trafnoÅ›ci decyzji;
  • ulepszenie dotychczas podejmowanych dziaÅ‚aÅ„;
  • wskazywanie powiÄ…zaÅ„ miÄ™dzy wyznaczonymi elementami;
  • wskazanie oraz wyeliminowanie dotychczas popeÅ‚nianych błędów;
  • zwiÄ™kszenie Å›wiadomoÅ›ci mocnych stron.

 

Analiza, która pozwoli dziaÅ‚ać skutecznie

Tym samym można powiedzieć, że przeprowadzane analizy statystyczne mogÄ… mieć zastosowanie w rozmaitych dziedzinach ludzkiego dziaÅ‚ania. SÄ… one obecne zarówno w badaniach:

  • przeprowadzanych w sektorze medycyny;
  • satysfakcji i lojalnoÅ›ci klientów;
  • marketingowych i rynku;
  • opinii pracowników.

Samo zebranie danych nie pozwoli na podejmowanie sÅ‚usznych decyzji. Dopiero dziÄ™ki analizie tych danych możliwym jest tworzenie kreatywnych rozwiÄ…zaÅ„ uskuteczniajÄ…cych dotychczas podejmowane dziaÅ‚ania. JednoczeÅ›nie badania takie mogÄ… otworzyć szansÄ™ na wprowadzenie nowych rozwiÄ…zaÅ„ czy produktów, które przyczyniajÄ… siÄ™ do umocnienia pozycji danej firmy.

 

Statystyka ma służyć ludzkości

Natomiast jeÅ›li o statystyce bÄ™dzie mówić siÄ™ w wymiarze sektora medycznego to warto zwrócić uwagÄ™ na to, że przeprowadzenie poprawnej analizy statystycznej może zadecydować o czyimÅ› zdrowiu lub nawet zdrowiu. Dlatego też rozmawiajÄ…c o biostatystyce należy w gÅ‚ównej mierze podkreÅ›lić wymiar etyczny realizowanych procesów badawczych.

 

Sytuacja, którÄ… da siÄ™ opanować

Najważniejsze zadania dla statystyki koncentrujÄ… siÄ™ na wÅ‚aÅ›ciwym zrozumieniu aktualnej sytuacji, a co za tym idzie na wskazaniu rozwiÄ…zaÅ„, które bÄ™dÄ… przyczyniać siÄ™ do wzrostu i osiÄ…gania postawionych celów. WÅ‚aÅ›ciwie zrealizowana analiza statystyczna otwiera przede wszystkim nowe możliwoÅ›ci oraz dostarcza skutecznych rozwiÄ…zaÅ„ wpÅ‚ywajÄ…cych na jakość podejmowanych dziaÅ‚aÅ„ i osiÄ…gane efekty.

 

Biostat. More than statistics.

ul. Kowalczyka 17
44-206 Rybnik

Tel: (+48) 32 42 21 707
Tel. kom.: (+48) 668 300 664
e-mail: biuro@biostat.com.pl

Sondaże Analizy danych