Analizy statystyczne a psychometria (cz. 1)
Testy psychologiczne muszÄ… odznaczać siÄ™ swoistego rodzaju rzetelnoÅ›ciÄ…, odpowiadać Å›ciÅ›le okreÅ›lonym procedurom. DziaÅ‚ psychologii, który wykorzystuje w badaniach metodologiÄ™ statystyki oraz matematyki to Psychometria. Psychometria pozwala w sposób iloÅ›ciowy i obiektywny zmierzyć pewne cechy w danej populacji lub dotyczÄ…ce danej jednostki. Warto zaznaczyć, iż część badaczy uważa psychometriÄ™ za dziedzinÄ™ niebezpiecznÄ… twierdzÄ…c, że nie można standaryzować zachowania ludzkiego wzglÄ™dem pewnego wzorca.
Psychometria opiera siÄ™ jak wspomniano na jasno zdefiniowanych procedurach, które opierajÄ… siÄ™ na analizie statystycznej i matematycznej. Dlatego też w psychometrii znajduje siÄ™ szereg narzÄ™dzi, które pozwalajÄ… odpowiedzieć min na pytanie Czy badanie przeprowadzono w sposób rzetelny.
Rzetelność jest w psychometrii cechÄ…, która oznacza powtarzalność pomiaru i determinuje jakość badania i wymaga aby test byÅ‚ ze sobÄ… spójny w czasie. Ogólnie możemy powiedzieć, że rzetelność mówi nam na ile dane badanie zostaÅ‚o dobrze przeprowadzone. W celu oszacowania czy użyta w badaniu skala jest rzetelna stosujemy alfÄ™ Cronbacha. Alfa Cronbacha jest miarÄ… spójnoÅ›ci danych, które wchodzÄ… w skÅ‚ad danej skali. Inaczej mówiÄ…c: odpowiada na pytanie - Na ile badane czynniki sÄ… do siebie podobne, czy opisujÄ… ten sam problem?
Istota Alfy Cronbacha
Alfa Cronbacha jest definiowana następująco:
Gdzie:
jest wariancjÄ… dla poszczególnych obserwacji;
N oznacza ilość elementów w teÅ›cie.
Bardzo często w testach psychologicznych odpowiedzi na pytania mają przypisane wartości binarne (0,1), w tym przypadku należy posłużyć się wariantem Alfy Cronbacha, czyli Wzorem KR-20 (Kudler- Richardson 20):
W powyższej notacji p oznacza proporcję właściwych (w założeniu dla testu) odpowiedzi w stosunku do całkowitej ilości odpowiedzi, z kolei q oznacza stosunek niewłaściwych odpowiedzi w stosunku do całkowitej ilości odpowiedzi (fakt ten można łatwo poddać weryfikacji- tj. czy p + q =1).
W jakich przypadkach sprawdzana jest alfa Cronbacha?
Niech za ilustrację posłuży przykład:
Badacz zapytaÅ‚ respondentów zmagajÄ…cych siÄ™ z zakupoholizmem nastÄ™pujÄ…cy cykl pytaÅ„:
-Czy czujesz siÄ™ lepiej, gdy kupujesz coÅ› nowego?
-Czy masz kaca moralnego po paru godzinach od zakupu?
-Czy rzeczy, które kupujesz sÄ… tak naprawdÄ™ niepotrzebne?
-Czy kupujesz sÅ‚odycze podczas zakupów?
Badacz otrzymaÅ‚ wynik alfy Cronbacha równy 0,66 oznacza to, że pytania można zakwestionować. Badacz stwierdziÅ‚, że usuniÄ™cie pytania dotyczÄ…cego sÅ‚odyczy podniosÅ‚o wartość alfy Cronbacha do wartoÅ›ci 0,89. Oznacza to, że podobieÅ„stwo pomiÄ™dzy pytaniami jest bardzo duże - tj. wystÄ™puje silna korelacja pomiÄ™dzy dobrym nastrojem, kacem moralnym, oraz stwierdzeniem, że rzeczy zakupione kompulsywnie sÄ… w istocie niepotrzebne.
Mankamentry Alfy Cronbacha
Alfa Cronbacha pozwala okreÅ›lić, czy badany zespóÅ‚ zjawisk jest do siebie podobny. ZaletÄ… Alfy Cronbacha jest fakt, że dziÄ™ki niej można wyrugować ze skali pozycjÄ™, która wpÅ‚ywa negatywnie na ogólny wynik.
PosÅ‚ugujÄ…c siÄ™ AlfÄ… Cronbacha należy pamiÄ™tać o paru „puÅ‚apkach”:
- liczba pozycji na sakli ma znaczący wpływ na Alfę Cronbacha, dlatego usuwając dany element należy mieć ten fakt na uwadze;
- wartość alfy może być bardzo wysoka, ale może okazać siÄ™, że osiÄ…gniÄ™to ten wynik poprzez powtórzenie tego samego pytania, ale ubranego w nieco inne sÅ‚owa;
- testy powinny mieć odpowiednią długość- Alfa Cronbacha jest zależna od wielkości testu;
- część badaczy uważa, że gdy wartość Alfy-Cronbacha przekroczy wartość 0.9 to nie Å›wiadczy to o bardzo silnej korelacji, ale o fakcie, że gdzieÅ› popeÅ‚niono błąd (łączenie dwóch różnych skal, powtarzanie tego samego pytania);
- nie powinno siÄ™ łączyć skal, które mierzÄ… inne zagadnienia - formalnie takie połączenie może dać w wyniku dużą wartość Alfy Cronbacha. Niestety pomiar bÄ™dzie błędny.
- należy sprawdzić, czy alfa nie zaniża rzetelności testu (stosujemy analizę czynnikową - min. Korelację r Pearsona).
Interpretacja Alfy Cronbacha
Poniższa tabela ukazuje jak interpretować otrzymane wartości alfy Cronbacha:
Wartość alfy Cronbacha | WewnÄ™trzna spójność | Interpretacja |
α ≥ 0,9 | Perfekcyjna | Bardzo silna korelacja pomiÄ™dzy badanymi przypadkami (np. Czy pracujesz? -> Czy zarabiasz pieniÄ…dze?) |
0,9>α ≥ 0,8 | Bardzo dobra / dobra | Silna korelacja pomiÄ™dzy badanymi przypadkami (Czy jesteÅ› alergikiem? Czy masz wysypkÄ™ po zjedzeniu orzechów arachidowych?) |
0,8>α ≥ 0,7 | Akceptowalna | Åšrednia korelacja pomiÄ™dzy badanymi przypadkami (Czy grasz w gry komputerowe dÅ‚użej niż 6 godzin dziennie? Czy bolÄ… CiÄ™ oczy?) |
0,7>α ≥ 0,6 | Kwestionowalna | SÅ‚aba korelacja pomiÄ™dzy badanymi przypadkami (Czy uprawiasz sport? Czy cierpisz na chronicznÄ… chandrÄ™?) |
0,6>α ≥ 0,5 | SÅ‚aba | Bardzo sÅ‚aba korelacja (Czy jesteÅ› samotny? Czy masz kota?) |
0,5>α | Nieakceptowalna | Praktyczny brak korelacji (Czy lubisz rzepÄ™? Czy znasz równania różniczkowe?) |
Czytaj część drugą artykułu
Autor opracowania: Jeremiasz Pilarz (BioStat)