Torbiele jajnika i rak

Nowotwory jajnika są często utajone, wykrywane przypadkowo podczas badania ginekologicznego. Nowotwory jajnika odróżniają się od torbieli jajnika, które mają różne pochodzenie. Objawy różnią się w zależności od kobiety. Proponowany sposób leczenia zależy od stanu zdrowia.

Co to są torbiele?

Torbiele to guzy, często łagodne, które można porównać do kieszonek z płynną zawartością. Można je zaobserwować w każdym wieku życia. Pod pojęciem torbieli jajnika, wyróżniamy:

• Torbiele organiczne, które są guzami jajnika, częściowo płynnymi, na ogół łagodnymi, które muszą być usuwane chirurgicznie, ponieważ mogą się skomplikować lub zwyrodnieć;

• Torbiele czynnościowe, które rozwijają się podczas cyklu miesiączkowego i należy je szanować, tzn. nie operować;

• Cysty organiczne.

Objawy choroby

Często jest to przypadkowe odkrycie podczas badania lekarskiego z innego powodu. Czasami torbiel jajnika powoduje objawy:

• Ciężkość miednicy, ciasnota w miednicy

• Objawy ucisku pęcherza moczowego lub odbytnicy

• Zaburzenia miesiączkowania

• Niepłodność

Ewolucja choroby

Samoistna ewolucja jest obarczona licznymi powikłaniami:

• Skręt: gwałtowny ból w podbrzuszu z nagłym wystąpieniem nudności, wymiotów i zaburzeń tranzycji bez gorączki;

• Krwotok wewnątrzotrzewnowy;

• Pęknięcie z zapaleniem otrzewnej (ostry ból, wstrząs, ustanie pasażu jelitowego, skurcz mięśni brzucha);

• Zwyrodnienie nowotworowe (bóle miednicy, wodobrzusze krwotoczne, szybka utrata wagi);

• Podczas ciąży: torbiele mogą ulec powikłaniom (skręt, infekcja, pęknięcie). Torbiel brzuszna może przeszkadzać w porodzie. Torbiele miednicy stanowią nieredukowalne przeszkody dla zejścia płodu. Operacja torbieli jest uzasadniona w 4 miesiącu, gdy łożysko zastąpi jajnik pod względem hormonalnym.

Leczenie

• Cysty organiczne

W przypadku torbieli organicznych istnieją wyraźne wskazania do operacji: albo usunięcie samego jajnika lub z jajowodem albo usunięcie torbieli.

• Torbiele czynnościowe jajnika

Te nieproliferacyjne guzy torbielowate wynikają z zaburzeń czynnościowych i ustępują samoistnie lub pod wpływem leczenia.

Objawy choroby

Pojawiają się bóle miednicy i zaburzenia miesiączkowania (opóźnienie, krwotok śródmiesiączkowy itp.). Podczas badania pochwy lekarz ginekolog może wyczuć jeden lub dwa duże, bolesne jajniki. Niezbędne jest wykonanie badania ultrasonograficznego miednicy. Laparoskopia jest konieczna w przypadku wątpliwości. Lekarz ginekolog Jacek Żak pomaga swoim pacjentkom w takich dolegliwościach.

Przyczyny i czynniki ryzyka

• Torbiel pęcherzykowa to pęcherzyk De Graafa (ten, który umożliwia wydalenie komórki jajowej podczas owulacji), który nie pękł w zwykłym terminie. Powoduje on amenorrhoea, a następnie metrorrhagia, gdy pęcherzyk pęknie. Badanie ultrasonograficzne pokazuje charakterystyczne obrazy. Leczenie nie jest konieczne, torbiele pęcherzykowe znikają samoistnie podczas miesiączki.

• Policystyczna dystrofia jajników. Jest to zespół Steina-Leventhala lub zespół mikropolipowatych jajników. Jest to nieprawidłowość jajnikowa wtórna do zaburzeń cyklicznej aktywności jajników, spowodowana przyczynami podwzgórzowo-przysadkowymi. Pojawia się ból miednicy, pomiędzy miesiączkami, podczas lub przed miesiączką, nieregularny cykl. Jajniki są duże, nieregularne, bolesne przy ucisku.

Nowotwory jajnika

Nowotwory jajnika mogą być pierwotne lub wtórne, czyli przerzutowe (np. guz Krukenberga jest wtórnym guzem jajnika wywodzącym się z nowotworu przewodu pokarmowego). Czasami występują czynniki dziedziczne.

Objawy są banalne i często niespecyficzne:

• zaburzenia miesiączkowania (metrorrhagia) z bólami miednicy

• możliwe są: wodobrzusze (płynny wysięk w jamie otrzewnej)

• zapalenie opłucnej (płynny wysięk w opłucnej, wokół płuc)

Badanie pochwy wykazuje duży jajnik, a laparoskopia pozwala na postawienie diagnozy. Niekiedy ujawniają się przerzuty do miednicy, jamy brzusznej, wątroby lub opłucnej.

Żaden z tych objawów nie jest specyficzny; mogą one być spowodowane przez inną chorobę, łagodną, ginekologiczną lub nie. Dlatego, gdy jeden lub więcej z tych objawów pojawia się i utrzymuje się bez wyjaśnienia, zaleca się konsultację z lekarzem – zaleca lekarz ginekolog, położnik Łukasz Blukacz. Badanie kliniczne, uzupełnione o ewentualne badania biologiczne lub obrazowe, pomoże ukierunkować diagnozę.