Dobór próby badawczej jest kluczowym etapem w procesie prowadzenia badań naukowych. Ma on fundamentalne znaczenie dla uzyskania wiarygodnych i reprezentatywnych wyników. Prawidłowe ustalenie metody doboru obserwacji oraz wielkości populacji stanowią fundament dla wnioskowania statystycznego i uogólnień na temat badanego zjawiska. Niezależnie od dziedziny nauki, poprawny dobór próby jest niezbędny do otrzymania obiektywnych i trafnych wyników.
Czym jest próba statystyczna?
Według definicji próba statystyczna to podzbiór elementów (obserwacji) wybranych z populacji i poddanych pomiarowi. Próba statystyczna może mieć charakter losowy lub celowy. Od próby wymaga się, aby była reprezentatywna dla populacji pod względem badanej cechy. Przed przeprowadzeniem badania należy ustalić liczebność próby. Pomocne w tym celu może okazać się narzędzie, jakim jest kalkulator wielkości próby.
Po co dobiera się próbę badawczą?
Jako przykład mogą posłużyć drzewa w lesie. Często zbadanie całej populacji jest niemożliwe. Można jednak wybrać przedstawicieli tej populacji do celów badawczych. Wybór metody może przebiegać na dwa sposoby:
- Dobór losowy – opiera się na teorii prawdopodobieństwa. Nie jest on jednak w pełni niezależny od badacza, ponieważ to on właśnie decyduje, jak zostaną przypisane prawdopodobieństwa wylosowania (inkluzji).
- Dobór celowy – zależy od subiektywnej oceny badacza. Musi on zastanowić się nad tym, czy wybrane obserwacje rzetelnie będą odwzorowywać całą populację. Elementy te posłużą do wyciągnięcia stosownych wniosków.
Jaka jest najważniejsza różnica w metodach losowania?
Obie metody rozróżnia jeden istotny aspekt, jakim jest możliwość oszacowania (estymacji) parametrów populacji w oparciu o wylosowaną próbę. Do prawidłowego przeprowadzenia oszacowania wymagana jest znajomość tego, jakie było prawdopodobieństwo wylosowania każdego z elementów:
- W przypadku doboru losowego taka informacja jest oczywista, gdyż została ona wpisana w definicję tego doboru próby. W takiej sytuacji liczbę 1 dzieli się przez ilość wszystkich obserwacji, czyli liczbę całej populacji. Na przykład dla populacji wynoszącej 500 osób, prawdopodobieństwo wylosowania każdego z elementów wyniesie 0,2%.
- W przypadku doboru celowego prawdopodobieństw wylosowania nie można bezwarunkowo wyznaczyć, co znacznie utrudnia efektywne oszacowania parametrów badanej populacji. Ponownie pierwsze skrzypce gra tutaj intuicja badacza. Ten rodzaj doboru niekiedy nazywa się próbą ekspercką.
Jakie są podstawowe rodzaje doboru losowego?
Do podstawowych rodzajów losowego doboru próby statystycznej można zaliczyć:
Wymagana liczba elementów próby losowana jest z bezpośrednio z populacji.
- Dobór losowy systematyczny
Elementy populacji porządkuje się i wybiera do badania interwałami. Dla przykładu można ustalić, że będzie wybierana co dziesiąta osoba.
Populację dzieli się na jednorodne i zróżnicowane warstwy. Każda obserwacja może znaleźć się tylko w jednej warstwie. Następnie losuje się określoną liczbę elementów z każdej warstwy.
Zamiast pojedynczych obserwacji, losuje się całe grupy obiektów.
- Dobór losowy wielostopniowy
Losowanie, jak sama nazwa wskazuje, przebiega w kilku etapach. Pierwszy jest rozległym zbiorem zespołów elementów, a każdy kolejny kurczy się, aż do uzyskania zadowalającej grupy.
Jakie są podstawowe rodzaje doboru celowego?
Do podstawowych rodzajów celowego doboru próby statystycznej można zaliczyć:
Elementy dobiera się pod względem ich cech. Liczba obserwacji posiadających daną cechę musi utrzymywać się na jednakowym poziomie procentowym w próbie i w populacji.
- Dobór celowy jednostek typowych
Do próby trafiają obserwacje uznane przez badacza za najbardziej przeciętne, typowe dla populacji.
- Dobór celowy przez eliminację
Badacz odrzuca te jednostki, które odbiegają od normy.
Badacz w sposób arbitralny wybiera te elementy, które wydają mu się najbardziej odpowiednie.
- Dobór celowy typu „kula śnieżna”
Badacz dociera do pojedynczych obserwacji. Kolejno, za pośrednictwem innych elementów, wybiera te, które posiadają zbliżone cechy.
Dobór próby jest ważnym krokiem w procesie badawczym, który ma na celu zapewnienie reprezentatywności i wiarygodności otrzymanych wyników. Przede wszystkim określ populację, czyli grupę osób lub obiektów, na której zamierzasz przeprowadzić badanie i wyznacz jej wielkość. Później wybierz odpowiednią metodę doboru próby: losową lub celową. Warto mieć na uwadze, że dobór próby to skomplikowany proces, który wymaga uwzględnienia wielu czynników. Jeśli masz wątpliwości lub potrzebujesz bardziej szczegółowych informacji, warto skonsultować się z naszymi specjalistami.
Czym różni się metoda losowa doboru próby badawczej od celowej?
W przypadku losowego doboru próby, prawdopodobieństwa wylosowania każdej z obserwacji są takie same. Wynoszą one liczbę 1 podzieloną przez wielkość całej populacji. Gdy mamy do czynienia z celowym doborem próby badawczej, badacz musi sam subiektywnie ocenić prawdopodobieństwa wystąpienia danego elementu.
Jakie są podstawowe metody losowej metody doboru próby?
Do podstawowych metod losowego doboru próby można zaliczyć: dobór prosty, dobór systematyczny, dobór warstwowy, dobór zespołowy i dobór wielostopniowy. Dobór prosty uważany jest za jeden z najprostszych sposobów.
Tagi
badania statystyczne
telediagnostyka 
